ArkeologjiLajme

Një “bazilikë” në këmbët e xhamisë Mbret, Zbululohet në Berat

Ditën e djeshme, ministrja e Kulturës Mirela Kumbaro bënte me dije se prej muajsh tashmë Ministria e Kulturës dhe Instituti i Monumenteve të Kulturës, kanë hapur e ndjekin çdo ditë kantieret e restaurimit të 19 objekteve të kultit të besimeve të ndryshme fetare, nga Jugu në Veri.

Një zbulim i rëndësishëm është bërë pranë Xhamisë Mbret në Berat. Bëhet fjalë për një mozaik që mendohet se i përket shekujve V-VI.
I pari që shkroi pak ditë më parë, ishte arkitekti Artan Shkreli, i cili përmes një postimi në profilin e tij në ‘Facebook’, shënonte se “mund të thuhet pa drojë se zbulimi i fundit në Berat është i një rëndësie vërtetë të madhe”. Ai fliste për një mozaik paleokristian në këmbë të Xhamise Mbret. “Është unaza që mungonte, në kuptimin e vazhdimësisë së jetës qytetare në Berat. Struktura ende e paqartë nga pikëpamja tipologjike (me gjasë një bazilikë) plotëson me praninë e saj pikërisht kohën kur ky qytet fillon dhe rimerr veten pas depresionit që karakterizon fundin e periudhës klasike dhe shënjon kalimin nga emërtesa e turbullt Antipatrea, në atë të re me apelativin ‘i Bardhë/i shndritshem = Pulher’, (emërtesë që do rezistonte deri në pushtimin bullgar, të cilët nga ana e tyre veç do përkthenin fjalë për fjalë Pulheriopolis në Beligrad)” shënonte Shkreli. Rëndësia e zbulimit bëhet më e qartë po të vëmë në dukje siç thotë ai se “mjerisht, përpara kësaj asnjë gjurmë nuk kishim pasur në territor nga Antikiteti i Vonë apo Mesjeta e Hershme, përpos një gjetjeje tjetër rastësore, lart në kështjellë, e cila konfirmon gjeografinë e konsoliduar të qytetit me lagje jashtë mureve edhe në këtë periudhë”.

“Mu për këtë është shumë i rëndësishëm”, thoshte Shkreli, -gërmimi i orientuar i lulishtes së Xhamise Mbret, në anët jugore e lindore të saj, duke sqaruar njëherë e përgjithmonë enigmat e shumta që shoqërojnë Beratin (emër gjithnjë autokton ky) në një hark të errët historik prej disa shekujsh”.
Ditën e djeshme, ministrja e Kulturës Mirela Kumbaro bënte me dije se prej muajsh tashmë Ministria e Kulturës dhe Instituti i Monumenteve të Kulturës, kanë hapur e ndjekin çdo ditë kantieret e restaurimit të 19 objekteve të kultit të besimeve të ndryshme fetare, nga Jugu në Veri.

“E bukura e restaurimit në pasuritë kulturore janë të papriturat që dalin nga shtresëzimet e monumentit, nën tokë apo nën suva, në themele apo në çati. Berati është një nga këto sëndukë me thesare që sfidon duke befasuar. Në themelet e Teqesë Helvetive dhe të Xhamisë Mbret, të dyja në restaurim të plotë, (krahas Xhamisë së Beqarëve, gjithashtu), kanë dalë në dritë struktura të hershme, të panjohura deri tani”,-theksoi dje Kumbaro.

Sipas saj, këto zbulime po studiohen nga specialistët e Drejtorisë së Kulturës Kombëtare në Berat dhe ato të Agjencisë e Shërbimit Arkeologjik, në vijim të vendimit të fundit të Këshillit Kombëtar të Arkeologjisë për të shtrirë gërmimin arkeologjik në të gjithë sipërfaqen, përtej vijës së themelit të Xhamisë Mbret. “Në konsultim edhe me mbështetësin e pazëvendësueshëm të Trashë-gimisë Kulturore, Profesor Aleksandër Meksin e anëtarët e Këshillit Kombëtar të Arkeolo-gjisë, do t’u paraqiten publikut dhe profesionistëve rezultate më të sakta të këtij zbulimi. Deri atëherë gjithçka thuhet e lexoj lart e poshtë, mbetet vetëm hamendësim dashamirës e padurim i justifikuar i të apasionuarve për gjërat e bukur. Por as unë, e askush, nuk e fshehim emocionin që ngjall bukuria e mozaikut që shfaqet nën dhé, të cilit nuk do të ngutesha t’i vija asnjë epitet, por pa dyshim po përgatitemi për një destinacion të ri kulturor në hartën e Beratit. Kjo është pak, por e sigurtë!”, përfundonte ministrja.

MEKSI
I pyetur nga “Gazeta Shqiptare”, Aleksandër Meksi tha se mozaiku mund të datojë nga shek. I deri në shek. V-VI. “Në Berat po bëhen punime restaurimi në Xhaminë Mbret faza më e vjetër e së cilës është fundi i shek.XV dhe lidhet me ardhjen e Sulltan e Bajazitit të II më 1492. Pranë xhamisë është teqeja e fundit të shek 18. Po bëhen restaurime me subvencion të TIKA-s dhe Ministrisë së Jashtme të Turqisë. Qëllimi është për ruajtja e vlerave, konsolidimi, forcimi dhe ruajtja e vlerave të objekteve në kuadrin e vizitueshmërisë së Beratit dhe objekteve të veçanta. Gjatë punimeve të përforcimit të themeleve të xhamisë, doli një varr dhe një mozaik, me ngjyra të kuqe e të bardhë që shtron detyrën për gjetjen e planimetrisë së ndërtesës e datimin e saj”. Meksi shton se kjo, kërkon gërmimin jashtë mureve të xhamisë, rilevimin nga gjeologët me gjeoradarë, e duke punuar mbase të përfitohen të dhëna për muret e godinës.

“Godina mund të nisë në shek. 1 dhe deri në shek. 5-6. Edhe lart në kala kanë dalë mozaikë, qyteti ka ekzistuar. Ky është qyteti i poshtëm, ku ka pasur edhe ndërtime. Kjo është më interes. Ajo zonë është e mbushur me ndërtime. Është fragment dyshemeje, nuk e di nëse mund të ketë qenë bazilikë”.

Gjithashtu mund te shikoni

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *

Back to top button